මේ ලියා තියන්න හදන්නෙ මම අහපු කියවපු දේවල් වලින් ජීවිතේදි, සංසාරෙදි අපි සැප යැයි කියාගන්නා දේ ගැන අපි නොදකින, අවබෝධ කරගන්න නොහැකි වුණු යථාර්ථය පුහුදුන් මනසට තේරුම් ගන්න පුලුවන් විදියෙ උදාහරණයක්...
අපි සතුට, සැප කියල දකින දේ ඇත්තටම සැපද? ඇත්තටම සතුට කියන දේ තියෙන්නෙ අපි පරිභෝජනය කරන දේවල් වලද නැත්නම් ඒ දේවල් අපේ ඉන්ද්‍රිය වලට ගෝචර වීමත් එක්ක අපි තුල උපදින සිත් නිසාද? දෙවැන්න තමයි නිවැරදි... ඉන්ද්‍රිය හයකින් අපි අරමුණු ගන්නවා... ඒ අරමුණු වලින් ලැබෙන සංඥා සුබ හෝ අසුබ වශයෙන් ගන්නවා... සැප හෝ දුක් වශයෙන් ගන්නවා... අපිට සුඛ විඳීමක් ගෙන දෙන දේවල් අපි නැවත නැවත විඳින්න කැමති වෙනවා... නමුත් ඒ තුල ඇති දුක දකින්න තරම් නුවණ අපි තුල වැඩිලා නෑ... ඇයි? අපි සැපයි කියල හිතන දේවල් හැමදාම අපි ලඟ තියා ගන්න අපිට බැරි ඇයි? ඒවා ඇති වෙලා නැති වෙලා යන හින්දා... කොටින්ම ඒව අනිත්‍ය නිසා... අනිත්‍ය නිසා දුකයි... අපි සැප විඳින්න හිතුවත් අන්තිමේ දුකයි... ඒ කියන්නෙ අපිට ඒවගෙ පාලනයක් නෑ... අනාත්මයි... මේ දුක නොතේරෙන නිසා අපි නැවත නැවත අනිත්‍ය දේ ආත්ම කරගන්න හදනවා... කවදාවත් ඇති වෙන්නෙ නෑ... ලෞකික සාර්ථකත්වය පස්සෙ යන ගොඩ දෙනෙක් මම හිතනවා මැරෙන මොහොතෙවත් සෑහීමකට පත්වෙලා නෑ කියලා... තමන්ට ලබා ගන්න බැරි වුණු දේවල් ගැන දුකින් හරි ලබා ගත්තු දේවල් දාල යන්න බැරි දුකින් හරි තමයි ඒ අය මැරෙන්නෙත්... ජීවත් වෙන කාලෙදි මුළු ලෝකයක් තමන්ගෙ අණසක යටතෙ තියා ගත්තත් මැරෙන මොහොතෙ අසරණයෙක් වගේ තමයි මැරෙන්න වෙන්නෙ... මෙන්න මේ අසරණ බවින් මිදෙන්න ගන්න උත්සාහයකට රුකුලක් වශයෙනුයි මේ සටහන ලියවෙන්නෙ...
වචන මාත්‍ර වශයෙන් හිතුවම අපිට තේරෙනව මේ ලෞකික වූ හැම දෙයක්ම දුකයි කියලා... නමුත් අපිට ඒ සිහිය ගෙවෙන හැම මොහොතකම එක සේ පවත්වා ගන්න අපහසුයි... වෙලාවකට අපි සිහියෙන් හිතනවා මේ අනිත්‍ය දෙවල් සුබ වශයෙන් ගන්න හොඳ නෑ කියලා... ඒත් තව මොහොතකදි ඒ අනිත්‍ය වූ දේ තුලම විඳීමක් සොයනවා... මේ නිසාම අපිට හිතාගන්න අපහසුයි ලෞකිකත්වයෙන් මිදුනු උතුමෙක් කෙලෙස මේ සිහිය පවත්වා ගන්නවාද කියලා... වචන වලින් කිව්වොත් ඒකට කියන්නෙ අවබෝධයෙන් කලකිරීම කියලා... මේ ගැන පුහුදුන් මනසට තේරුම් ගන්න පුලුවන් උදාහරණයක් තමයි මේ...
අපි කවුරුත් ආසයි නෙ මැජික් බලන්න... නැති දේවල් ඇති කරල පෙන්වන, ඇති දේවල් නැති කරල පෙන්වන මැජික් හරිම ආශ්වාදනීයයි... කලින් දැකපු මැජික් එකක් ආයෙ බැලුව කියලා ආශ්වාදය අඩු වෙන්නෙ නෑ... ආයෙම බලන්න තමයි හිතෙන්නෙ... දකින්න දකින්න තව තවත් පුදුමයෙන් ආශ්වාදයෙන් ඒක විඳිනවා... අද දැකපු මැජික් එක හෙටත් දකින්න පතනවා... මේක තමයි ස්වභාවය... හැබැයි පොඩ්ඩක් මෙහෙම හිතන්නකො... අපි ආශ්වාදයෙන් විඳින මැජික් එකේ trick එක කවුරු හරි අපිට ඉගැන්නුවොත්? ඒ කියන්නෙ මැජික් එක කරන හැටි අපිත් දන්නවා... වෙන කෙනෙක් අපිට ඒ මැජික් එක පෙන්නුවා කියල කලින් අපි විඳපු ආශ්වාදය ආයෙත් ඇති වෙනවද? නැවත නැවත ඒ මැජික් එක බලන්න හිතෙනවද?... නෑ නේද?... අන්න ඒ වගේ තමයි මේ හිතෙන් අපිට ලබාදෙන ලෞකික අරමුණුත්... හැම අරමුණකම යටින් තියෙන trick එක තමයි අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම කියන්නෙ... ඒ trick එක නොදන්න තාක් කල් එකී අරමුණු විඳිමින්, ආශ්වාදය කරමින් යලි යලිත් ඒවම පතනවා... එහෙම කරන්නෙ ඒවයෙ යථා ස්වභාවය දන්නෙ නැති නිසා... නමුත් මේ අරමුණු වල අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම කියන ලක්ෂණ නුවණින් දැකපු කෙනා හරියට අර මැජික් එකේ trick එක දන්න කෙනා වගේ තමයි... එයාට තව දුරටත් ඒකෙ ආශ්වාදයක් නෑ... ඒ නිසාම ආයෙ ආයෙ එවැනි දේවල් පතන්නෙත් නෑ... අන්න ඒ උතුමා තමයි නියම සිහියෙන් යුක්ත කෙනා කියන්නෙ...
මේ උදාහරණය බෞද්ධ පොත් පත් වලින් කියවලා මතක තියාගත්තු විදියට තමයි ලියලා තියෙන්නෙ... මේ උදාහරණය අපිට අවබෝධය ඇති කරවන්නෙ නැති උනත් අවබෝධය කියන්නෙ මොන වගේ දෙයක්ද කියල කියලා දෙනවා කියන එකයි මගේ හැඟීම... ඉතින් මේ ක්ෂණ සම්පත්තිය ලබපු වෙලාවෙ මෙකී අවබෝධය ලබා ගන්න පුලුවන් නම් ඒක තමයි උතුම්ම ජයග්‍රහණය... සාර්ථකත්වය... ඒ මග යන්නට ලැබේවා ...!
